Home Veranderen Geluk kun
je maken Psychotips
Omgaan
met kritiek
Bijna niemand vindt het leuk om kritiek te
krijgen. Alleen als je heel veel zelfvertrouwen hebt, kun je het nuchter
bekijken als iets waar je je voordeel mee kunt doen.
Maar bij de meeste mensen raakt het aan een
twijfel over zichzelf die er doorgaans ook is. Kritiek krijgt dan al gauw de
kleur van een bewijs dat je niet zo goed bent als je zou willen of van jezelf
zou moeten zijn. Het wordt in je gedachten groter en ernstiger dan zou
hoeven. In plaats van dat je denkt: ‘ik
heb dit kennelijk niet zo goed gedaan’, kunnen
gedachten boven komen van ‘ik bén niet goed’, ik deug niet, ik doe ook
altijd alles fout’. Dit soort gedachten
maken je angstig.
Tegelijk is er meestal sprake van boosheid,
de ander heeft jou met zijn kritiek heel wat aangedaan. Zeker als je
zelfvertrouwen toch al niet zo groot is ben je geneigd om die boosheid niet te
uiten, maar die als kritiek naar binnen, op je zelf te richten. En daarmee
versterk je nog eens het gelijk van de kritiekgever, en je gevoel van ik ben
niet goed.
Je ziet dan ook dat mensen op kritiek vaak
reageren met
Vluchten: Weglopen, zichzelf klein-maken, heftig
verontschuldigen of overdrijven (ja dat was ontzettend stom van me).
Vermijden: de situatie mijden of de ander vóór zijn
door veel zelfkritiek te geven.
Verstarren: volledig
dichtslaan.
Vaak neem je jezelf dit (afweer-)gedrag
achteraf ook weer kwalijk.
Dat oude ervaringen: als kind te veel of op
de verkeerde manier kritiek gehad hebben hierbij een rol spelen moge duidelijk
zijn.
Het kan dus zijn dat mensen je opbouwende
kritiek geven, in de hoop dat jij er wat aan hebt, en dat je daarop reageert,
vanuit vroegere ervaringen, met je sterk gekwetst voelen of met al of niet
ingehouden boosheid.
Kijken hoe jij over het algemeen op kritiek
reageert kan je helpen, net als ontdekken waar en bij wie je de te sterke angst
voor kritiek hebt opgelopen.
Tegelijk geeft dit richting aan hoe je op
een goede manier kritiek kunt geven aan anderen, namelijk door het niet op de
persoon te spelen, maar het heel concreet te maken, het alleen over gedrag te
hebben (niet over hoe iemand ’is’, of interpretaties geven). Dus: Toen jij toen
en toen dat en dat deed, voelde ik mij…
Doet de ander dit niet naar jou, dan kun je
hem of haar op dat spoor zetten door zelf door te vragen: wanneer deed ik dat,
wat deed ik precies, hoe zou je het graag anders willen.
Zie: lichaamstaal.nl
Daarnaast is het goed om je te realiseren
dat mensen soms inderdaad kritiek geven om je te kleineren, je onderuit te
halen, om zichzelf daardoor groter, beter te kunnen voelen. Je hebt dan zeker
reden om die kritiek naast je neer te leggen, te zeggen: daar heb ik geen zin
in.
Zie: univ.Leiden/conlict.
Zie ook: zelfkritiek
Home Veranderen Geluk kun
je maken Psychotips