Home Veranderen Geluk kun je maken Psychotips

Omgaan met kritiek

Bijna niemand vindt het leuk om kritiek te krijgen. Alleen als je heel veel zelfvertrouwen hebt, kun je het nuchter bekijken als iets waar je je voordeel mee kunt doen.

Maar bij de meeste mensen raakt het aan een twijfel over zichzelf die er doorgaans ook is. Kritiek krijgt dan al gauw de kleur van een bewijs dat je niet zo goed bent als je zou willen of van jezelf zou moeten zijn. Het wordt in je gedachten groter en ernstiger dan zou hoeven. In plaats van dat je denkt: ‘ik heb dit kennelijk niet zo goed gedaan’, kunnen gedachten boven komen van ‘ik bén niet goed’, ik deug niet, ik doe ook altijd alles fout’. Dit soort gedachten maken je angstig.

Tegelijk is er meestal sprake van boosheid, de ander heeft jou met zijn kritiek heel wat aangedaan. Zeker als je zelfvertrouwen toch al niet zo groot is ben je geneigd om die boosheid niet te uiten, maar die als kritiek naar binnen, op je zelf te richten. En daarmee versterk je nog eens het gelijk van de kritiekgever, en je gevoel van ik ben niet goed.

Je ziet dan ook dat mensen op kritiek vaak reageren met

Vluchten: Weglopen, zichzelf klein-maken, heftig verontschuldigen of overdrijven (ja dat was ontzettend stom van me).

Vermijden: de situatie mijden of de ander vóór zijn door veel zelfkritiek te geven.

Verstarren: volledig dichtslaan.

Terugslaan: de kritiek ontkennen door de ander verwijten te maken. Sommige mensen slaan helaas zelfs letterlijk terug.

Vaak neem je jezelf dit (afweer-)gedrag achteraf ook weer kwalijk.

Dat oude ervaringen: als kind te veel of op de verkeerde manier kritiek gehad hebben hierbij een rol spelen moge duidelijk zijn.

Het kan dus zijn dat mensen je opbouwende kritiek geven, in de hoop dat jij er wat aan hebt, en dat je daarop reageert, vanuit vroegere ervaringen, met je sterk gekwetst voelen of met al of niet ingehouden boosheid.

Kijken hoe jij over het algemeen op kritiek reageert kan je helpen, net als ontdekken waar en bij wie je de te sterke angst voor kritiek hebt opgelopen.

Hoe je op een goede manier kritiek kunt geven aan anderen is door het niet op de persoon te spelen, maar het heel concreet te maken, het alleen over gedrag te hebben (niet over hoe iemand ’is’, of interpretaties geven waarom iemand iets doet). Dus: Toen jij toen en toen dat en dat deed, voelde ik mij…

Doet de ander dit niet naar jou, dan kun je hem of haar op dat spoor zetten door zelf door te vragen: wanneer deed ik dat, wat deed ik precies, hoe zou je het graag anders willen.

Zie: lichaamstaal.nl

Daarnaast is het goed om je te realiseren dat mensen soms inderdaad kritiek geven om je te kleineren, je onderuit te halen, om zichzelf daardoor groter, beter te kunnen voelen. Je hebt dan zeker reden om die kritiek naast je neer te leggen, te zeggen: daar heb ik geen zin in.

Zie: univ.Leiden/conlict.

Zie ook: zelfkritiek

Home Veranderen Geluk kun je maken Psychotips